Chuyển đổi số, Giáo dục STEM là nền tảng cho giáo dục thông minh và là một trong những nhiệm vụ trọng tâm để xây dựng trường học thông minh, trường học số, đáp ứng được xu thế của giáo dục hiện đại trong giai đoạn hiện nay. Năm học 2023, 2024 là năm bản lề trong kế hoạch 5 năm 2021, 2026 của trường THPT Lương Thế Vinh trong việc thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số của ngành và triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo định hướng giáo dục thông minh, tiến tới xây dựng trường học thông minh, trường học số.
Hoạt động giáo dục STEM tại Trường THPT Lương Thế Vinh
Song song với việc thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số toàn diện theo cả chiều rộng và chiều sâu nhà trường đã tích cực đưa giáo dục STEM vào trong chương trình đào tạo để các em học sinh vừa được học kiến thức khoa học vừa được học cách vận dụng kiến thức đó vào giải quyết các vấn đề trong thực tiễn. Hoạt động giáo dục STEM của nhà trường được triển khai dưới 3 hình thức ở các mức độ khác nhau..
Thứ nhất là: Hình thức dạy học các môn khoa học theo bài học STEM đã được các giáo viên của nhà trường tích cực thực hiện trong quá trình giảng dạy để mang lại sự tươi mới, sinh động và hấp dẫn cho các tiết dạy của bộ môn khoa học mà mình đảm nhiệm. Các tiết học theo bài học STEM đã tạo ra một tâm thế học tập mới cho học sinh, đó là học tập sáng tạo. Các em sẽ được vào vai của một nhà phát minh, hiểu được thực chất các kiến thức được trang bị và biết cách mở rộng, chế biến, vận dụng những kiến thức đã học cho phù hợp với tình huống cần giải quyết.
Giờ học stem
Thứ hai là: Hoạt động nghiên cứu khoa học, kĩ thuật cũng đã bước đầu thu hút được sự tham gia của các thầy cô giáo và các em học sinh có sở thích nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, do những yếu tố khách quan hoạt động này chưa phổ biến đối với nhiều đối tượng học sinh nên việc tiếp cận đang ở mức độ làm quen với nghiên cứu khoa học để qua đó khơi dậy khả năng tìm tòi, đam mê nghiên cứu khoa học của các em học sinh trong trường.
Hoạt động nghiên cứu KHKT
Thứ ba là: Hình thức trải nghiệm STEM đã được nhà trường triển khai sâu rộng với những nội dung thiết thực theo định hướng nghề nghiệp và phù hợp với yêu cầu xã hội trong giai đoạn hiện nay.Những nội dung đã được nhà trường đưa vào giảng dạy như: thiết kế in 3d, lập trình robot mbot, thiết kế đồ họa với canva, kỹ năng công dân số, trải nghiệm trí tuệ nhân tạo và một số kiến thức khoa học, kỹ thuật hiện đại khác. Đây chính là những hành trang cần thiết của một công dân số trong kỷ nguyên số hiện nay.
Trải nghiệm stem gắn với chủ đề lịch sử
Sau 1 năm triển khai giáo dục STEM cho hơn 700 học sinh của khối 10 và 11, Hoạt động này đã bước đầu đạt được những kết quả đáng khích lệ và đem lại những lợi ích tích cực cho cả học sinh, thầy cô và nhà trường, cụ thể là: Với các em học sinh, các hoạt động stem đã mang lại sự hứng thú, tăng cường tính chủ động của học sinh trong các hoạt động học tập, khuyến khích học sinh mạnh dạn đưa ra những ý tưởng mới và hiện thực hóa những ý tưởng đó. Đồng thời hoàn thiện một số kỹ năng như: kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng tổng hợp kiến thức, kỹ năng giải quyết vấn đề sáng tạo, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng phản biện và một số kỹ năng khác. Với các thầy cô thì hoạt động giáo dục Stem là cơ hội để đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao kiến thức chuyên môn và liên môn. Việc dẫn dắt học sinh tìm tòi khám phá thay vì truyền đạt kiến thức thụ động đã giúp thầy cô có những giờ giảng thú vị thu hút được sự hào hứng của học sinh. Bên cạnh đó hoạt động giáo dục stem đã thúc đẩy thầy cô tăng cường áp dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ để đáp ứng được những đòi hỏi, thách thức từ việc giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra. Với nhà trường, việc triển khai giáo dục STEM hiệu quả sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, tạo môi trường học tập sáng tạo, tích cực và hiệu quả cho học sinh.
Lãnh đạo thành phố trải nghiệm các thiết bị số phục vụ công tác triển khai GD stem
Tuy nhiên, việc triển khai giáo dục STEM trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 nhà trường đã gặp không ít khăn, thách thức: Thứ nhất là về cơ sở vật chất: để triển khai thành công giáo dục Stem cần phải đầu tư đầy đủ những điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị, máy móc phương tiện hiện đại. Điều này đã đặt ra những thách thức trong việc huy động nguồn lực tài chính của các nhà trường nói chung và trường THPT Lương Thế Vinh nói riêng. Tuy nhiên với quyết tâm của tập thể ban lãnh đạo, nhà trường đã mạnh dạn đầu tư xây dựng 3 phòng học thông minh, một phòng học stem, 50 kính thực tế ảo, 20 máy tính bảng, thư viện số, máy chiếu vật thể, máy in 3d và nhiều trang thiết bị phục vụ cho công tác giáo dục stem. Công tác giáo dục stem của nhà trường vì thế đã bước đầu đạt được những kết quả đáng ghi nhận.
Tập huấn cho các thầy cô sử dụng kính thực tế ảo
Thứ 2 là về nguồn nhân lực: việc xây dựng đào tạo đội ngũ thầy cô giáo đáp ứng được những đòi hỏi của công tác giáo dục stem luôn là thách thức và trở ngại lớn nhất mà các nhà trường phải vượt qua. Để giải quyết bài toán này, trường THPT Lương Thế Vinh đã chủ động cử giáo viên tham gia các lớp tập huấn ngắn hạn, hợp tác với những trung tâm và viện nghiên cứu hàng đầu trong lĩnh vực; tổ chức đào tạo nâng cao trình độ cho đội ngũ thầy cô giáo tham gia giảng dạy stem thông qua những khóa tập huấn online, hội thảo chuyên đề.
Tập huấn cho thầy cô sử dụng thư viện điện tử
Thứ 3 là việc nâng cao nhận thức về vai trò của giáo dục stem đối với học sinh, phụ huynh và giáo viên. Hiện nay không ít giáo viên còn tâm lý ngại thay đổi khi triển khai những nội dung mới, đặc biệt những nội dung liên quan đến khoa học công nghệ. Vì vậy việc khuyến khích giáo viên tham gia, lan tỏa, nhân rộng những điển hình tiên tiến đi đầu trong việc áp dụng công nghệ vào giảng dạy được nhà trường đặc biệt chú trọng. Bên cạnh đó phụ huynh và học sinh còn chưa có hiểu biết đầy đủ về vị trí, vai trò và lợi ích của giáo dục stem. Thậm chí nhiều phụ huynh và học sinh còn có suy nghĩ stem không phải là môn học bắt buộc nên vẫn xem nhẹ các hoạt động giáo dục stem.
Trường THPT Lương Thế Vinh tổ chức thành công chuyên đề hoạt động trải nghiệm Stem
Với phương châm không ngừng đổi mới không ngừng phát triển, trường THPT Lương Thế Vinh đã từng bước khắc phục khó khăn để triển khai thực hiện giáo dục STEM một cách hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường. Chương trình giáo dục Stem đã từng bước mang lại những chuyển biến tích cực trong đội ngũ giáo viên cũng như phụ huynh học sinh. Những thành tích đã đạt được trong giai đoạn vừa qua sẽ là động lực để tập thể nhà trường, tiếp tục nỗ lực quyết tâm cao thực hiện mục tiêu đào tạo thế hệ công dân toàn cầu, trong thời kỳ hội nhập quốc tế, góp phần vào sự nghiệp đổi mới của ngành giáo dục Hải Phòng.
Trên đây là báo cáo về việc triển khai thực hiện giáo dục STEM của trường THPT Lương Thế Vinh trong năm học 2023 - 2024. Kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các quý vị đại biểu, các đồng chí lãnh đạo và các thầy cô giáo để nhà trường có thể triển khai tốt hơn nữa nội dung này ở những năm học tiếp theo. Xin trân trọng cảm ơn!
ThS. Hồ Thị Dinh – Hiệu trưởng Trường THPT Lương Thế Vinh